Nội soi ngược dòng bằng ống soi mềm (RIRS) là gì?
Nội soi ngược dòng tán sỏi thận bằng ống soi mềm, còn gọi là RIRS (Retrograde Intrarenal Surgery), là một phương pháp điều trị sỏi thận hiện đại, ít xâm lấn. Kỹ thuật sử dụng một ống soi mềm đi ngược dòng từ niệu đạo, bàng quang, niệu quản lên đến đài - bể thận để tiếp cận và tán vụn sỏi bằng laser. Mảnh sỏi sau khi tán sẽ được hút ra ngoài hoặc tự đào thải qua đường tiểu.
Ưu điểm nổi bật của phương pháp RIRS
- 🔹 Ít xâm lấn: Không cần rạch da, không chảy máu nhiều như mổ mở hay mổ nội soi qua da.
- 🔹 Thời gian hồi phục nhanh: Người bệnh thường xuất viện sau 24–48 giờ.
- 🔹 Hiệu quả cao với sỏi kích thước nhỏ đến trung bình (≤ 20 mm).
- 🔹 Áp dụng tốt cho sỏi ở vị trí khó tiếp cận, chẳng hạn như đài dưới hoặc thận hình móng ngựa.
- 🔹 Tái phát thấp hơn nếu kết hợp điều trị nguyên nhân gây sỏi.
Chỉ định của RIRS
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Tiết niệu châu Âu (EAU), RIRS được chỉ định trong các trường hợp sau:
- Sỏi thận < 2 cm.
- Sỏi đài dưới < 1.5 cm nhưng có yếu tố khó tiếp cận qua nội soi cứng.
- Bệnh nhân có nguy cơ cao khi mổ mở: béo phì, rối loạn đông máu, suy thận.
- Sỏi tái phát sau các phương pháp khác.
- Bệnh nhân không muốn phẫu thuật xâm lấn.
Quy trình thực hiện RIRS
- Gây mê toàn thân để giảm đau và cố định tư thế.
- Đặt ống soi mềm qua đường tiểu lên đến thận.
- Tán sỏi bằng laser Holmium – phá vụn sỏi thành mảnh nhỏ.
- Gắp hoặc hút mảnh sỏi ra ngoài.
- Đặt ống thông JJ nếu cần thiết để giúp dẫn lưu nước tiểu.
Biến chứng có thể gặp
Dù là phương pháp an toàn, RIRS vẫn có thể gặp một số biến chứng:
- Nhiễm trùng tiểu sau mổ
- Tổn thương niệu quản
- Chảy máu nhẹ
- Sót sỏi hoặc tái phát
Tỷ lệ biến chứng thấp hơn so với các phương pháp truyền thống nếu được thực hiện bởi bác sĩ có kinh nghiệm và đầy đủ trang thiết bị.
So sánh RIRS với các phương pháp khác
Chi phí điều trị RIRS
Chi phí nội soi ngược dòng RIRS tùy thuộc vào bệnh viện, thiết bị sử dụng (đặc biệt là máy laser Holmium và ống soi mềm). Bảo hiểm y tế có thể hỗ trợ một phần nếu thực hiện tại bệnh viện có áp dụng bảo hiểm y tế.
Kết luận
Nội soi ngược dòng tán sỏi thận bằng ống soi mềm (RIRS) là lựa chọn tối ưu cho các trường hợp sỏi thận kích thước nhỏ đến trung bình, giúp người bệnh phục hồi nhanh, ít biến chứng và nâng cao chất lượng sống. Nếu bạn đang gặp vấn đề về sỏi tiết niệu, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ tiết niệu để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất.
Tài liệu tham khảo
- Türk C, et al. EAU Guidelines on Urolithiasis. European Association of Urology. 2024.
- Grasso M. Experience with flexible ureteroscopy for renal calculi. Curr Opin Urol. 2018.
- Traxer O, et al. Techniques and complications of RIRS. World J Urol. 2020.
- Hiệp hội Niệu khoa Việt Nam. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị sỏi tiết niệu.