CIRS-G là gì?

CIRS-G (Cumulative Illness Rating Scale – Geriatrics) là thang điểm dùng để đánh giá tổng thể gánh nặng bệnh tật ở người cao tuổi. Công cụ này giúp bác sĩ lượng hóa mức độ bệnh lý ở 14 hệ cơ quan khác nhau như tim mạch, hô hấp, thận tiết niệu, thần kinh, nội tiết… Mỗi hệ cơ quan sẽ được chấm từ 0 đến 4 điểm, phản ánh mức độ nặng nhẹ của bệnh.

Thang điểm CIRS-G đặc biệt hữu ích trong các quyết định điều trị nội khoa, phẫu thuật hoặc chăm sóc giảm nhẹ, nhất là ở những bệnh nhân lớn tuổi có đa bệnh nền.

Cách chấm điểm CIRS-G

Mỗi hệ cơ quan sẽ được đánh giá theo thang điểm 0–4 như sau:

• 0 điểm: Không có bệnh ở hệ cơ quan đó.
• 1 điểm: Bệnh nhẹ, không ảnh hưởng chức năng.
• 2 điểm: Bệnh mức độ trung bình, gây giới hạn hoạt động.
• 3 điểm: Bệnh nặng, ảnh hưởng rõ rệt đến chức năng.
• 4 điểm: Bệnh cực kỳ nặng, đe dọa tính mạng.

Sau khi đánh giá từng hệ cơ quan, tổng điểm CIRS-G sẽ bằng tổng điểm của tất cả 14 hệ cơ quan cộng lại.

Ý nghĩa tổng điểm CIRS-G

Tổng điểm CIRS-G phản ánh mức độ gánh nặng bệnh lý chung:

• Từ 0 đến 4 điểm: Gánh nặng bệnh tật thấp, bệnh nhân khỏe mạnh hoặc chỉ có một vài bệnh nhẹ.
• Từ 5 đến 9 điểm: Gánh nặng bệnh tật trung bình thấp, có vài bệnh mạn tính mức độ nhẹ hoặc vừa.
• Từ 10 đến 14 điểm: Gánh nặng bệnh tật trung bình cao, đa bệnh lý mức trung bình, cần cân nhắc cẩn thận khi điều trị.
• Từ 15 điểm trở lên: Gánh nặng bệnh tật cao, bệnh nhân có nhiều bệnh lý nặng, nguy cơ biến chứng cao, cần ưu tiên điều trị bảo tồn hoặc chăm sóc giảm nhẹ.

Ngoài tổng điểm, số lượng hệ cơ quan có điểm số ≥ 3 cũng rất quan trọng để tiên lượng nguy cơ trong quá trình điều trị.

Ví dụ thực tế về chấm điểm CIRS-G

Giả sử một bệnh nhân nam, 78 tuổi, có các bệnh lý sau: tăng huyết áp đang kiểm soát, đái tháo đường kiểm soát trung bình, suy thận mạn giai đoạn 3, viêm tuyến tiền liệt mạn tính gây rối loạn tiểu tiện nhẹ, và mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) mức độ nhẹ.

Khi áp dụng thang điểm CIRS-G:

• Hệ tim mạch với tăng huyết áp được chấm 2 điểm vì có giới hạn nhẹ.
• Hệ hô hấp với COPD nhẹ được chấm 1 điểm.
• Hệ thận tiết niệu với suy thận mạn và LUTS được chấm 3 điểm vì bệnh nặng ảnh hưởng chức năng.
• Hệ nội tiết với đái tháo đường kiểm soát trung bình được chấm 2 điểm.
• Thị giác và thính giác tuổi già nhẹ mỗi hệ được chấm 1 điểm.
• Các hệ cơ quan còn lại không có bệnh, chấm 0 điểm.

Tổng điểm CIRS-G trong trường hợp này là 10 điểm, thuộc mức gánh nặng bệnh tật trung bình cao. Điều đó có nghĩa là bác sĩ cần thận trọng khi cân nhắc các thủ thuật hay phẫu thuật lớn cho bệnh nhân, ưu tiên các biện pháp ít xâm lấn hoặc tối ưu hóa bệnh nền trước can thiệp.

Kết luận

CIRS-G là công cụ đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả để đánh giá tổng thể sức khỏe người cao tuổi. Trong thực hành lâm sàng, việc chấm điểm CIRS-G giúp bác sĩ đưa ra quyết định điều trị hợp lý, cá thể hóa cho từng bệnh nhân, giảm nguy cơ biến chứng và tối ưu hóa kết quả điều trị.

Ví dụ cách chấm điểm: